15 minuten leestijd 23 mei 2023

Fiscaal in control dankzij digitaliseren van het Tax Control Framework

Door Mijntje Simmer

EY Nederland, Partner Tax

Pragmatisch, enthousiast, gestructureerd, oog voor detail.

15 minuten leestijd 23 mei 2023

Aantoonbare fiscale beheersing komt met operationaliseren van het Tax Control Framework aan de hand van de juiste tools binnen handbereik.

In het kort:

  • Door recente ontwikkelingen op fiscaal en sociaal gebied is het de hoogste tijd om de volwassenheid van fiscale beheersing naar een hoger niveau te brengen
  • Veel bedrijven en organisaties worstelen met het aantoonbaar operationaliseren van fiscale beheersing, maar hebben hier wel een groeiende ambitie in
  • Digitalisering van het Tax Control Framework (TCF) maakt het mogelijk om inzicht te hebben in de status van alle fiscale risico’s en acties en zo aantoonbaar in control te zijn 

Fiscale transparantie

Om meerdere redenen is het de hoogste tijd om operationaliseren van fiscale beheersing te agenderen en ermee aan de slag te gaan. Op de eerste plaats vraagt de samenleving steeds meer om transparantie, ook op fiscaal gebied. Met steeds meer richtlijnen en initiatieven op dit terrein tot gevolg. Denk bijvoorbeeld aan ESG dat een steeds prominentere rol in het afleggen van verantwoording inneemt, ook als het gaat om fiscaliteit. De rapportage van niet-financiële informatie wordt in de EU binnenkort net zo belangrijk als de traditionele financiële verslaggeving en moet van dezelfde kwaliteit worden. Dit is het doel van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). De CSRD is de nieuwe EU-richtlijn die voor de grootste, beursgenoteerde bedrijven al over boekjaar 2024 van kracht wordt en voor grote bedrijven en organisaties per 2025. Verder is er wereldwijd het Global Reporting Initiative (GRI), dat sustainability reporting standards geeft om bijvoorbeeld over Sustainable Tax aan stakeholders te rapporteren. De GRI-standard is samen met de B-Team Responsible Tax Principles mede de basis voor een initiatief dichter bij huis. In Nederland heeft VNO-NCW vorig jaar nog een Tax Governance Code gepresenteerd. Hiermee neemt het bedrijfsleven zelf het initiatief tot meer fiscale transparantie. Alleen al vanuit deze aspecten is fiscale beheersing van belang. 

Data, digitalisering en robotisering

Daarnaast spelen ontwikkelingen op het gebied van data, digitalisering en robotisering een steeds grotere rol. Zo is het mogelijk om op basis van data-analyse de fiscale data van een organisatie aan te laten sluiten op bijvoorbeeld een fiscale aangifte en zelfs te controleren op juistheid van transacties. In de praktijk zien wij vaak dat data uit administraties handmatig in Excel verder worden bewerkt voor de aangifte. Inmiddels is het mogelijk om vanuit de administratie rechtstreeks aangifte te doen of de Excelstap te robotiseren. Op enig moment moeten bedrijven en organisaties deze technologische toepassingen gaan benutten. Alleen al om te voorkomen dat bijvoorbeeld een toezichthouder zoals de Belastingdienst of de accountant daar sneller mee is. De Belastingdienst ontwikkelt zich, ondanks berichten over haperende IT, natuurlijk ook op dit gebied. De Belastingdienst krijgt daarmee sneller een duidelijk beeld van de mate van fiscale beheersing van de belastingplichtige. Het is niet voor niets dat de rol van data-analyse, naast de statistische steekproef, in de Controle Aanpak Belastingdienst wordt benoemd.

Tax Control Framework is vaak een papieren tijger

De derde en wellicht belangrijkste aanleiding om snel aan de slag te gaan met operationaliseren van fiscale beheersing is het nieuw horizontaal toezichtkader van de Belastingdienst. Dit toezicht vraagt van bedrijven en organisaties niet alleen dat ze zeggen aantoonbaar fiscaal in control zijn, maar dat ze dit ook kunnen laten zien en vanuit data en andere beheersing moeten bewijzen. De Belastingdienst vraagt in dit kader om elementen die onder andere ook weer vanuit data moeten komen. Veel bedrijven en organisaties worstelen om daaraan te voldoen. De laatste jaren is er bij veel bedrijven en organisaties hard gewerkt aan de opzet van het Tax Control Framework (TCF). Dat is doorgaans fraai verwoord, maar lijkt in voorkomende gevallen een papieren tijger te worden. Die tijger moet effectief en zichtbaar tot leven worden gebracht. Met andere woorden, pas als je kunt laten zien dat je daadwerkelijk doet wat je hebt opgeschreven ben je aantoonbaar in control. 

De papieren tijger tot leven brengen

Zo zijn er meer dan voldoende aanleidingen om de nog abstracte ambities van het TCF te operationaliseren. Maar hoe doe je dat? We zien veel bedrijven en organisaties worstelen met deze slag om hun fiscale beheersing te operationaliseren. Dit terwijl er met de juiste tools wel degelijk mogelijkheden zijn om op een praktische en laagdrempelige manier aantoonbaar fiscaal in control te komen. Er is geen one size fits all aanpak voor het opzetten van het TCF. Wel heeft EY een one size fits all tool ontwikkeld die het TCF operationaliseert en die dus ondersteunt bij het uitvoeren van alle operationele beheersmaatregelen. Dit platform geeft inzicht in risico’s, beheersmaatregelen en de monitoring. Het houdt bijvoorbeeld bij welke taken moeten worden uitgevoerd en of en door wie ze zijn uitgevoerd, gecontroleerd en afgevinkt – inclusief het bewijs ervan. De fiscaal eindverantwoordelijke binnen de organisatie beschikt hiermee over een dashboard waarin alle fiscale elementen samenkomen. Het geeft altijd een actueel totaaloverzicht over de voortgang en kwaliteit van de fiscale beheersing. Zo is de stap van opzet naar (operationele) werking van het TCF eenvoudig te zetten.

Real time inzicht en overzicht als resultaat

Het resultaat is real time inzicht in de status en overzicht van het geheel aan fiscale beheersing. Na implementatie van deze toepassing komt stapsgewijs de beoogde mate van control binnen handbereik, zodat die voldoet aan de ambitie van de eigen organisatie en aan wat de toezichthouder en de samenleving verwachten. Door de medewerkers mee te nemen in de stapsgewijze aanpak gaat de nieuwe werkwijze leven en wordt voor alle betrokkenen zichtbaar dat het platform geen product maar een laagdrempelige, werkbare en praktische oplossing is. De fiscaal verantwoordelijke kan voortaan met de hand op het hart verklaren volledig fiscaal in control te zijn, doordat fiscale beheersing aantoonbaar is geoperationaliseerd. 

Samenvatting

Er zijn volop redenen om snel aan de slag te gaan met het omzetten van de fraaie bewoordingen van het Tax Control Framework (TCF) naar operationele beheersmaatregelen, werkende monitoring en het organiseren van voldoende inzicht in voortgang van de diverse acties. Digitalisering van het TCF is het kernwoord om op een laagdrempelige manier te komen tot operationele en daarmee aantoonbare fiscale beheersing. Dit zorgt ervoor dat de organisatie (real time) inzicht en overzicht heeft en altijd fiscaal in control is.

Over dit artikel

Door Mijntje Simmer

EY Nederland, Partner Tax

Pragmatisch, enthousiast, gestructureerd, oog voor detail.