The better the question
Kan transparantie in de productieketen de textielsector verduurzamen?
De juiste data veilig en vertrouwelijk verwerken blijkt het vliegwiel voor verduurzaming van de sector.
Het is een prachtige ambitie, het monitoren van mensenrechten, milieu en dierenwelzijn in textielfabrieken wereldwijd. Maar hoe pak je dat aan? EY hielp de Sociaal-Economische Raad (SER) om dat vraagstuk op te lossen, en ontwikkelde een tool die het veilig en makkelijk maakte.
Maar eerst even terug naar hoe het begon. Iedereen herinnert zich de ramp met het instorten van Rana Plaza, een textielfabriek in Bangladesh in 2013 waarbij ruim duizend mensen omkwamen en meer dan tweeduizend gewonden vielen. De wereld werd wakker. In het westen was kleding goedkoop omdat elders in de wereld mensenrechten in het geding waren en het niet zo nauw genomen werd met de gezondheid en veiligheid van textielarbeiders.
Dat moest veranderen, vond men wereldwijd, ook in Nederland. Het leidde in 2016 tot het ondertekenen van het Convenant Duurzame Kleding en Textiel (CKT) door maatschappelijke organisaties, en kleding- en textielbedrijven. De afspraken in het convenant moesten zorgen dat bedrijven in de internationale textielbranche eerlijk, duurzaam en veilig handelen. Textielproducenten gingen misstanden in de eigen productielocaties onderzoeken – waar ook ter wereld - en rapporteerden daarover.
Uit rapportage blijkt dat inmiddels tachtig procent van de deelnemende bedrijven voldoet aan de verplichtingen op basis van de in het convenant gemaakte afspraken. Een voorbeeld van de beweging die het convenant in gang heeft gezet. Maar voor het zover was, moest er flink wat werk worden verzet, zegt Fleur Meerman, senior beleidsadviseur bij de SER.
Verleiden
Meerman: “De vraag in 2016 was: hoe kun je bedrijven ertoe verleiden om concurrentiegevoelige informatie over hun textielproductie met de SER te delen? Alleen als bedrijven dat doen, kunnen we de afspraken in het convenant goed monitoren.” Meerman en haar collega’s kwamen tot de conclusie dat een online tool een goede oplossing zou zijn. De bij het convenant aangesloten bedrijven konden daarmee data aanleveren waarmee de SER analyses kon uitvoeren. Meerman: “Zo’n tool moest voor de deelnemende textielbedrijven wel de veiligheid en vertrouwelijkheid van hun gegevens garanderen. We hebben een aantal potentiële leveranciers benaderd. Het aspect van de veiligheid is uiteindelijk een van de redenen geweest om te kiezen voor EY. We wisten dat ze juist daarmee veel ervaring hebben en daarin zagen wij belangrijke aanknopingspunten om hen de opdracht te gunnen. Ze hebben voor ons uiteindelijk een zwaarbeveiligde ICT-tool gebouwd.”
The better the answer
Met een tool die veiligheid en gemak combineert
Als je wilt dat textielbedrijven concurrentiegevoelige data delen over hun productielocaties moet je zorgen dat ze dat veilig kunnen doen.
Het bouwen van de tool gebeurde in de eerste helft van 2017, zegt Aldo Quispel, senior manager bij EY. “We hebben eerst het programma van eisen bestudeerd en daarna in nauw overleg met de SER tijdens sprints, steeds stukjes van de applicatie gebouwd. Korte bouwsprints en dan weer valideren, kijken of we nog op de goede weg waren. Het oorspronkelijke project om te bouwen duurde een maand of drie, maar elk jaar doen we nog wel aanpassingen. Zo is bijvoorbeeld in 2018 door de SER besloten dat ook textiel-materialen via de tool moesten kunnen worden ingevoerd en beoordeeld. Vervolgens hebben we dat gebouwd. We hebben elk jaar wel wat kleine wijzigingen en aanvullingen aan de tool uitgevoerd.”
Heeft de online tool kunnen bijdragen aan het Convenant Duurzame Kleding en Textiel? Was het ’t goede antwoord op de vraag van de SER? Fleur Meerman vindt van wel: “Het heeft de bedrijven structuur, veiligheid en gemak geboden bij het uitvoeren van een best ingewikkelde taak. Het is niet iets wat ze gewend waren te doen. De deelnemers aan het convenant hebben beloofd om hun toeleveringsketens te onderzoeken en daarover te rapporteren. Zij hebben toegezegd om data op te halen over arbeidsomstandigheden, over gebruikte materialen en over veiligheid. Textielbedrijven hebben hun gegevens goed kunnen aanleveren en de SER heeft analyses kunnen uitvoeren en de voortgang van het convenant kunnen meten.”
The better the world works
Zodat de situatie ter plaatse stap voor stap verbetert
Het convenant en de online tool leveren een belangrijke bijdrage aan duurzamer ondernemen in de textielsector.
In vijfeneenhalf jaar tijd zijn niet alle doelen van het convenant bereikt, maar er is meetbaar vooruitgang geboekt. “Zo is het materiaalgebruik van CKT-bedrijven aanzienlijk duurzamer geworden”, zegt Meerman. “De productieketens van de deelnemende bedrijven zijn transparanter. Van rond de 6.000 productielocaties zijn de gegevens bekend. Het aandeel van het gebruik van duurzame grondstoffen stijgt. Dat zijn mooie resultaten van de bedrijven en is een groot verschil met toen het convenant net begon.”
Er is Meerman nog iets bijzonders opgevallen. Ze signaleert dat de online tool heeft gezorgd voor bewustwording bij de deelnemende textielbedrijven. “Het heeft bedrijven gestimuleerd om een eigen systeem op te zetten, om te monitoren wat zich in de eigen productieketen afspeelt als het gaat om inkoop en fabricage. Het heeft ook voor inzicht gezorgd bij bedrijven over de duurzaamheid van de eigen productieketen. Waar kopen we in, in welke landen, wat zijn daar de omstandigheden? Dat vind ik winst.”
Waar het bij de start van het convenant nog ondenkbaar was voor de meeste bedrijven om inzicht te geven in de leveranciers in hun keten, is dat tegenwoordig compleet anders. De eindevaluatie van het convenant laat belangrijke veranderingen zien in transparantie, spreekt van een toegenomen vertrouwen tussen overheid, branches, ngo’s, bonden en bedrijven, een veranderde inkooppraktijk, een vergroot inzicht in risico’s in de keten en meer kennis over duurzame opties om deze risico’s te aan te pakken wat zich vertaalde in de inzet van duurzamere materialen, reducties in watergebruik, CO2-emmissies en een sterk toegenomen aandeel van diervriendelijkere materialen.
Aldo Quispel constateert dat het convenant en de online tool een belangrijke bijdrage leveren aan duurzamer ondernemen in de textielsector. Quispel: “Onze online-tool is natuurlijk maar een klein onderdeel in een groter geheel, maar het speelt wel een sleutelrol. Dat geeft mij een goed gevoel. Een project als dit heeft daarom meerwaarde. We helpen niet alleen onze opdrachtgever maar dragen concreet bij aan verbeteringen, ter plaatse, in landen waar nog misstanden zijn. Het is allemaal niet in een keer opgelost, maar het geeft Nederlandse bedrijven wel de hulpmiddelen in handen om wat te doen. Het begint uiteindelijk met inzicht in de eigen productieketens.”
