7 minuten leestijd 3 februari 2023

Hoe bedrijven fiscaal voordeel kunnen halen uit verduurzaming

Door Susanne Verloove

EY Nederland Executive Director International Tax & Transaction Services - Sustanainability, Transfer Pricing & OME

Susanne heeft ervaring in internationale belastingen en is gespecialiseerd in duurzaamheid, transfer pricing met een focus op: middelgrote en grote multinationals in de maakindustrie.

7 minuten leestijd 3 februari 2023
Related topics Duurzaamheid Tax

De fiscale gevolgen en voordelen van Environment, Social en Governance (ESG) transformatie nader bekeken.

In het kort:

  • Er is een stroom aan nieuwe wet- en regelgeving op gang gekomen met de bedoeling het gedrag van bedrijven, investeerders en consumenten te sturen zodat we groenere keuzes maken.
  • Kan het bedrijfsleven fiscaal voordeel halen uit goede prestaties op het gebied van duurzaamheid? In dit artikel zetten wij de mogelijke fiscale gevolgen en voordelen van verduurzaming op een rij.
  • Daarnaast geven wij de fiscale afdeling een helder stappenplan dat hen in staat stelt fiscale regelgeving in te zetten voor een zo efficiënt mogelijke verduurzaming van hun organisatie.

De Europese Unie heeft de koers uitgezet voor een duurzame Europese economie met haar befaamde Green Deal, Europese Klimaatwet en de snelle opeenvolging van wetgevingsvoorstellen. De vraag die opkomt: kan het bedrijfsleven fiscaal voordeel halen uit goede prestaties op het gebied van duurzaamheid, wat vervolgens ook weer kan doorsijpelen naar investeerders en consumenten?

Fiscale aandachtspunten en voordelen bij een duurzaamheidstransformatie

Niet-duurzame producten veroorzaken negatieve neveneffecten, zoals milieuschade, schaarste aan hulpbronnen, armoede, extreme weersomstandigheden en volksgezondheidsproblemen. In de huidige markt worden de maatschappelijke kosten van deze negatieve neveneffecten (de zogenaamde ‘externaliteiten’) niet betaald door de partijen die de neveneffecten veroorzaken en zijn ze daarom niet zichtbaar in de productprijzen. Hierdoor zijn niet-duurzame producten vaak nog steeds goedkoper dan duurzame producten. Dit beperkt de concurrentiekracht van duurzame producten en modellen. Overheden hebben verschillende groene fiscale beleidsinstrumenten om dit marktfalen met betrekking tot de prijsstelling van externe effecten te corrigeren. Belastingheffing wordt ingezet door belastingen op vervuiling en het gebruik van hulpbronnen te verhogen of nieuw in te voeren, waardoor de belastinginkomsten omhoog gaan. Dit kan weer gekoppeld worden aan extra steun voor groene ontwikkeling, mogelijk gemaakt door middel van subsidies en fiscale faciliteiten. De belasting zorgt er dan voor dat vervuilende producten duurder worden waardoor groene producten aantrekkelijker worden. Als duurzame producenten dan aanspraak kunnen maken op groene subsidies of faciliteiten, kan de prijskloof tussen duurzame en niet-duurzame producten nog verder worden gedicht.

Belastingen kunnen hierdoor een last vormen maar ook een gouden randje toevoegen. De fiscaal directeur en de fiscale afdeling moeten ervoor zorgen dat ze deze belastingeffecten inzichtelijk kunnen maken en voor hun bedrijf kunnen optimaliseren.

Laten we de mogelijke fiscale gevolgen en voordelen van verduurzaming eens nader bekijken.

1. Strategie en governance: organiseren, verbinden en heldere communicatie

De fiscale afdeling kan zorgen voor een heldere fiscale strategie die is afgestemd op de duurzaamheidsstrategie, -acties en -communicaties. De afdeling kan ook zorgen voor een passend kader voor fiscale governance en voor processen om te worden gewaarschuwd in het geval van belangrijke (fiscale) beleidsontwikkelingen. Op basis hiervan kan het fiscale team vol vertrouwen communiceren met belanghebbenden over hoe het bedrijf belastingverplichtingen nakomt en bijdraagt aan de maatschappij.

De fiscale afdeling kan zichzelf ook goed organiseren voor verduurzaming: door de nieuwe taken te definiëren en toe te wijzen en door voldoende kennis op te bouwen over duurzaamheid en belastingen. Door een werkplan te maken voor duurzaamheid en belastingen. Hiermee wordt het eenvoudiger om nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving te volgen en aan nieuwe verplichtingen te voldoen. Als de afdeling belastingwetten signaleert die een duurzame ontwikkelingen in de weg staan, kan het extern communiceren over zo’n belemmering in de belastingwet voor groene businesscases, beleidsmakers hiervan bewust maken en verbeterpunten inzichtelijk maken.

Tot slot kan de fiscale afdeling intern de verbinding leggen met andere afdelingen (zoals legal, treasury, management en compliance teams) en ervoor zorgen dat fiscale duurzaamheidsaspecten worden opgenomen in businessplannen en duurzaamheidsacties.

Hoe EY kan helpen

EY Sustainability. Duurzaamheid, hard gemaakt

Veranker duurzaamheid in je hele organisatie.

2. Nieuwe belastingen: geen kostenverrassingen en toekomstige kostenminimalisatie

In Europa en ook in Nederland worden verbeterde en nieuwe milieu- en grondstoffenbelastingen ingevoerd en in de toekomst worden er nog veel meer belastingen verwacht. Denk bijvoorbeeld aan belastingen op CO2, water, energie, en plastic. Deze belastingen kunnen leiden tot prijsstijgingen in alle schakels in de toeleveringsketen van bedrijven.

Als de impact van de belastingen ruim van te voren worden beoordeelt en geanalyseerd, en deze informatie wordt opgenomen in bedrijfsplannen en financiële prognoses, kan dit verrassingen aan de kostenzijde voorkomen. Dit geeft niet alleen beter inzicht in de impact en rapportage van nieuwe belastingen; het kosteneffect van de belastingen kan ook de haalbaarheid van groene bedrijfsplannen versterken, die dan relatief gezien goedkoper worden. De groene bedrijfsplannen kunnen een schadelijke impact in de toekomst verminderen en zo weer toekomstige belastingkosten helpen verminderen of zelfs helemaal vermijden.

3. Subsidies, faciliteiten en financiering: gestructureerde aanpak leidt tot lagere investeringskosten

Beleggers en banken willen hun beleggingsportefeuille vergroenen en er zijn al veel soorten groene leningen op de markt, waarbij een korting of lagere rente beschikbaar is voor bedrijven die hun vooraf bepaalde duurzaamheidsdoelen halen. Bedrijven kunnen dus een aantrekkelijker beleggingsprofiel creëren en financieringskosten verlagen met goede duurzaamheidsprestaties, risicobeheer en transparantie over de niet-financiële en fiscale prestaties.

Daarnaast zijn er aanzienlijke fondsen, subsidies en fiscale faciliteiten met een focus op duurzaamheid beschikbaar vanuit de EU en in Nederland. EU subsidieprogramma’s hebben vaak grote budgetten maar ook complexe aanvragen, veel administratieve vereisten en hoge concurrentie. Lokale belastingfaciliteiten kunnen meer generiek en eenvoudiger te verkrijgen zijn, zoals investeringsaftrek, speciale regimes voor innovatie, onderzoek en ontwikkeling, of lagere tarieven en toeslagen.

Het voordeel dat de fiscale afdeling kan behalen, is hier meteen heel duidelijk: wél of níet een subsidie, faciliteit en financieringsmogelijkheid bemachtigen. Vergroening vraagt grote kapitaalinvesteringen en succes op dit punt levert directe financiële steun op die de investeringskosten vermindert.

4. Transparantie & rapportage: eigen verhaal, solide reputatie, vertrouwen en financiering

De verplichtingen en standaarden voor niet-financiële verslaggeving, voor publieke rapportage over belastingen, en voor duurzaamheids-“ratings” zijn nog versnipperd en soms onduidelijk. Het is belangrijk dat een bedrijf zijn eigen verhaal vertelt en ten minste voldoet aan de minimum vereisten. De fiscale afdeling kan zich verdiepen in de belasting-elementen en de samenhang van bijvoorbeeld: de EU Taxonomy, CSRD en ESRS; EU public CbCR; BEPS 2.0 Pijler Twee (minimum winstbelasting), GRI 207 en de VNO-NCW Tax Governance Code.

De fiscale afdeling kan een effectieve strategie opzetten voor de transparantie van het bedrijf over belastingen. Transparantie over belastingen kan een beoordelingscriterium zijn voor investeerders en banken, en één van de beoordelingspunten in duurzaamheids-“ratings”. Zo kan een fiscale afdeling met transparantie voordelen ontsluiten zoals aantrekkelijkheid voor investeerders, lagere kosten van financiering, en een solide reputatie die leidt tot vertrouwen van belanghebbenden.

5. Structurering & toeleveringsketen: meteen goed, zonder ducttape oplossingen

Een transparante en duurzame toeleveringsketen? Hergebruik en recycling? Groene producten, processen en bedrijfsmodellen? Ze ontstaan niet vanzelf. Ze vereisen innovatie, onderzoek en ontwikkeling, scholing, een nieuwe manier van werken, grote kapitaalinvesteringen, samenwerking in transitiehubs op nieuwe locaties. Dat levert dan gelukkig ook weer veel op. Nieuwe immateriële activa, nieuwe contracten, nieuwe wereldwijde handels- en fysieke productstromen en veranderingen in de functies, activa en risico's van een bedrijf. En dat alles kunnen de fiscalisten gestructureerd helpen opzetten. Door al deze nieuwe activiteiten vanaf het begin ook fiscaal correct op te zetten, te structureren en te rapporteren, kunnen aanzienlijke fiscale voordelen worden behaald. Op basis van de operationele plannen, kan de fiscale afdeling de juiste locatie en fiscale behandeling van duurzaamheidskosten en -baten bepalen, het verrekenprijsmodel indien nodig aanpassen, en alle bovengenoemde punten over nieuwe belastingen en beschikbare subsidies en faciliteiten vooraf meenemen in de beoordeling en structuurkeuze.

6. The devil is in the data

Elk bedrijf heeft gegevens nodig om de duurzaamheids- en belastingprestaties te meten, te monitoren, te verbeteren en te rapporteren. De fiscale afdeling kan voordelen te behalen door ervoor te zorgen dat op het moment dat de gelegenheid zich voordoet, efficiënt rekening wordt gehouden met vereisten voor (nieuwe) belastingrapportages, bijvoorbeeld wanneer ERP-systemen toch worden geüpgraded of vervangen. Een goede automatisering zorgt voor beter (historisch) inzicht, efficiëntie, kostenbesparing, en vertrouwen. De fiscale afdeling kan de gegevensbronnen tijdig en periodiek analyseren om ervoor te zorgen dat de totale belastingbijdrage van het bedrijf in de landen waarin het actief is, “real-time” inzichtelijk is. Ze kan technologie en tools gebruiken voor het meten van voetafdruk en verbetering.

Het stappenplan voor de fiscale afdeling in de ESG-transformatie

Dus, hoe kunnen belastingen dat gouden randje toevoegen en voor voordeel zorgen bij verduurzaming? Bedrijven zorgen dat hun fiscale afdeling klaar is voor duurzaamheid door haar in staat te stellen om met de onderstaande stappen aan de slag te gaan:

  1. Maak samen met het management en de bij duurzaamheid betrokken afdelingen een overzicht van de duurzaamheidsvisie, -strategie en -acties. Beoordeel en prioriteer voor elke actie de mogelijke verwachte belastingimpact en aandachtspunten. Maak fiscaliteit onderdeel van de business case.
  2. Bespreek de huidige belastingstrategie en actualiseer deze. Update ook de strategie voor belastingtransparantie en het kader voor fiscale governance.
  3. Bepaal de juridische en fiscale structurering en de verrekenprijsimpact van geplande acties. Kwantificeer effecten. Bepaal waar kosten en baten terechtkomen en of dat de juiste plek is.
  4. Breng nieuwe rapportageverplichtingen in kaart. Bepaal de samenloop en invloed daarvan op belanghebbenden. Besluit over aanpak, acties en deadlines voor de business.
  5. Beoordeel de voor de groep relevante (toekomstige) milieu- en grondstoffenbelastingen.
  6. Identificeer subsidies en faciliteiten die beschikbaar zijn in de landen waar de groep geplande acties zal uitvoeren. Selecteer de regelingen met een hoog potentieel en vraag ze tijdig aan.
  7. Geef periodiek terugkoppeling aan het management over de kosten, risico's en kansen van duurzaamheidsbelastingen.
  8. Gebruik technologie om de beschikbaarheid van belastinggegevens te optimaliseren en om de nieuwe rapportages en aangiftes uit te voeren.

Samenvatting

De belastingvoordelen die de fiscale afdeling zo kan behalen, in een notendop: kwantificatie en waar mogelijk vermindering van duurzaamheids- risico's en -kosten. Kwantificatie en allocatie van nieuw gecreëerde waarde. Correcte structuur en rapportage. Identificeren en optimaliseren van nieuwe belastingen zoals milieu-, grondstoffen- en vervuilingsbelastingen. Deze ook in het financiële systeem weten te lokaliseren. Duurzaamheid integreren in de verrekenprijsanalyse. De totale belastingbijdrage van de groep inzichtelijk en klaar voor publicatie. Inzicht en optimalisatie van belastingposities voor de wereldwijde handelsstromen. Groene businesscases inclusief de fiscale aspecten. Toegang tot subsidies en faciliteiten en goedkopere financiering. Compliance-gereedheid. Belastingposities verbonden met de duurzaamheidsstrategie.

Over dit artikel

Door Susanne Verloove

EY Nederland Executive Director International Tax & Transaction Services - Sustanainability, Transfer Pricing & OME

Susanne heeft ervaring in internationale belastingen en is gespecialiseerd in duurzaamheid, transfer pricing met een focus op: middelgrote en grote multinationals in de maakindustrie.

Related topics Duurzaamheid Tax