5 minuten leestijd 3 september 2024
Vrouw traint met battle ropes in de sportschool

Hervorming Nederlands zorgbeleid: Een nieuwe koers

Auteurs
Rob Leensen

EY Nederland Partner Assurance, Sectorleider Health en Life Sciences

Verbindend. Innovatief. Mensgericht. Denkt graag een paar stappen vooruit om het vak en de zorgsector future proof te maken.

Ralph Poulssen

EY Nederland - Associate Partner Strategy and Transactions

Toegewijd. Pragmatisch. Brengt jarenlange (strategische) sectorkennis mee.

5 minuten leestijd 3 september 2024

Een kritische blik op Fleur Agema's beleidsplannen voor de zorg.

In het kort:

  • Minder bureaucratie: Agema roept op tot vermindering van bureaucratie in de zorg, met nadruk op vertrouwen en minder administratieve lasten.
  • Behoud van eigen risico: Het verlagen van het eigen risico wordt betwist vanwege stijgende zorgkosten; preventie en leefstijlbevordering zijn de aanbevolen alternatieven.
  • Toekomstbestendige zorg: Efficiëntie in ziekenhuisbeheer en heroverweging van ouderenzorgmodellen zijn essentieel voor een duurzaam en toegankelijk zorgsysteem.

Op 16 mei 2024 is het Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 gepubliceerd als kompas voor het inmiddels geïnstalleerde kabinet. In het licht van het nieuwe Hoofdlijnenakkoord stuurde Fleur Agema een sollicitatiebrief aan formateur Richard van Zwol met daarin haar vier belangrijkste beleidsvoornemens. Deze beleidsvoornemens roepen op tot een evaluatie van onze huidige zorgpraktijk en bieden een raamwerk voor toekomstige hervormingen. Hoe verhouden deze zich tot de uitkomsten van onze barometer en wat betekenen ze voor de toekomst?

Agema heeft de volgende vier prioriteiten benoemd:

  1. Beperking bureaucratie.
  2. Verlaging eigen risico.
  3. Behoud streekziekenhuizen.
  4. Herinvoering verzorgingshuizen.

Beperking bureaucratie

Onze Barometer Nederlandse Zorg 2024 bevat geen specifieke gegevens over de tijd die zorgverleners kwijt zijn aan administratie, aangezien deze informatie niet direct uit de jaarrekeningen van zorgaanbieders af te leiden is. Echter, als accountants van deze zorgaanbieders merken we dagelijks hoeveel tijd en moeite het kost om de vereiste informatie vast te leggen en te controleren. Het huidige systeem lijkt meer op wantrouwen dan op vertrouwen te berusten. Zo kan het zijn dat we worden ingeschakeld om een subsidie van slechts 40.000 euro te controleren. Dat is wat ons betreft niet efficiënt. We staan dan ook achter het voorstel om bureaucratie te beperken.

Op basis van onze ervaring adviseren we om te beginnen met het versoepelen van regelgeving aan het einde van de keten. Door de regels en protocollen te verminderen die instanties zoals het Zorginstituut Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit moeten naleven, kan er aan de voorkant bij de zorgaanbieders een aanzienlijke verandering worden bewerkstelligd.

Investeer in preventie en het bevorderen van een gezonde leefstijl voor lagere zorgkosten op termijn.

Verlaging eigen risico

Onze dataset toont aan dat de opbrengsten van zorgaanbieders in 2023 met meer dan 10% zijn toegenomen. Een toename die de inflatie ver overstijgt. Dit wijst op een grotere zorgconsumptie, die niet enkel verklaard kan worden door de bevolkingsgroei van minder dan 1%. Gezien de krapte op de arbeidsmarkt is het van belang om het zorgvolume te beheersen. Financiële stimulansen zoals het eigen risico kunnen hierbij een rol spelen. Het verlagen van het eigen risico lijkt ons daarom niet logisch. Wij adviseren om deze middelen te investeren in preventie en het bevorderen van een gezonde leefstijl. Daarmee kunnen op langere termijn de zorgkosten verminderd worden.

Behoud streekziekenhuizen

De toegankelijkheid van zorg is een belangrijk aspect van onze samenleving. Daar zijn we trots op maar het kan ook leiden tot inefficiënties. Nederland heeft heel veel ziekenhuizen en behandelcentra, inclusief veel buitenpoli's. Met meer dan 30.000 zorgaanbieders geloven wij dat een concentratie en consolidatie van de zorg mogelijk is zonder de toegankelijkheid te schaden, en zelfs noodzakelijk om het systeem te vereenvoudigen en bureaucratie te verminderen. Uit onze barometer blijkt dat de kleinere ziekenhuizen het financieel veel moeilijker hebben dan de grotere en de schaalvoordelen missen die nodig zijn om efficiënt te functioneren. Als de Nederlandse bevolking gezonder wordt door meer te doen aan preventie en leefstijl, dan hebben we ook minder ziekenhuizen nodig om ze beter te maken. Een keuze die ook noodzakelijk is vanwege de personeelskrapte.

Herinvoering verzorgingshuizen

Wij zijn het eens met de minister dat er in de ouderenzorg iets moet gebeuren; we zien dat het vastloopt. Meer geld is echter niet de oplossing, want meer zorgmedewerkers zijn niet zomaar beschikbaar. In onze dataset zien we een forse toename van de kleinere thuiszorgaanbieders maar dit belemmert de doorstroming op de woningmarkt. De herinvoering van verzorgingshuizen is niet per se de oplossing. Wij zien meer in een nieuw soort woonvoorziening voor ouderen, geïntegreerd in de gemeenschap, waar zorg op maat wordt geleverd en mantelzorg beschikbaar is. Waar alleen de zorg wordt geleverd die nodig is. Op maat. En bij voorkeur geen duur volledig pakket thuis. En het liefst door een aangewezen zorgverlener, zodat we voorkomen dat er tien verschillende zorgaanbieders voorrijden en over dezelfde gangen lopen.

Deze inzichten kunnen dienen als waardevolle input voor de vorming van een effectief en duurzaam zorgbeleid. Doe hier uw voordeel mee Minister Agema.

Samenvatting

Agema's zorgplannen roepen op tot minder bureaucratie en verlaging van eigen risico. Wij bevestigen de noodzaak van bureaucratiereductie, maar zijn geen voorstander van verlaging van het eigen risico, dit leidt immers tot verder oplopende zorgkosten. In plaats daarvan adviseren we om investeringen in preventie en gezonde leefstijl uit te breiden. Ten aanzien van behoud streekziekenhuizen zien wij juist vanuit de Barometer aanleiding om te consolideren en zo efficiëntie te verhogen. In ouderenzorg zien we meer in nieuwe woonvormen met geïntegreerde, op maat gemaakte zorg, in plaats van traditionele verzorgingshuizen. Deze benaderingen kunnen leiden tot een duurzamer en toegankelijker zorgsysteem.

Over dit artikel

Auteurs
Rob Leensen

EY Nederland Partner Assurance, Sectorleider Health en Life Sciences

Verbindend. Innovatief. Mensgericht. Denkt graag een paar stappen vooruit om het vak en de zorgsector future proof te maken.

Ralph Poulssen

EY Nederland - Associate Partner Strategy and Transactions

Toegewijd. Pragmatisch. Brengt jarenlange (strategische) sectorkennis mee.