Nederland kan impact maken op wereldwijde CO2-uitstoot

De 74 bedrijven die geanalyseerd zijn in de Klimaatbarometer zijn gezamenlijk goed voor maar liefst 2,4% van de wereldwijde CO₂-uitstoot.

Er is een belangrijke rol voor Nederland weggelegd in het behalen van de wereldwijde klimaatopgave. De Nederlandse Klimaatbarometer brengt in kaart in welke mate grote bedrijven rapporteren over hun inspanning om bij te dragen aan de gestelde klimaatdoelen. Uit analyse blijkt dat de 74 Nederlandse bedrijven geanalyseerd in de Klimaatbarometer bij elkaar opgeteld goed zijn voor maar liefst 2,4% van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Dit percentage ligt naar alle waarschijnlijkheid nog hoger aangezien ongeveer een kwart van deze bedrijven niet of slechts gedeeltelijk rapporteren over hun scope 3 emissies. Zeker als we ons bedenken dat deze bedrijven slechts een kleine subset zijn van de zo’n 7500 bedrijven die vanaf 2024 onder de werking van de CSRD vallen.

Klein land, grote impact

In Nederland zijn we geneigd te denken dat we op globaal niveau maar een kleine speler zijn. Als we alleen naar de grootte van de economie kijken, klopt dat. Maar als we naar onze gehele emissieboekhouding kijken, zien we dat we de potentie hebben om veel gewicht in de schaal te leggen. We hebben in Nederland een uitgebreide financiële dienstensector, verschillende detailhandelaren, chemische bedrijven en een fabrikant van halfgeleiders van wereldklasse. In veel gevallen valt hun directe uitstoot (scope 1) in het niet bij die van hun leveranciers en klanten. Het is daarom belangrijk dat we denken vanuit de emissies van de gehele waardeketen.

Het is cruciaal dat bedrijven science based targets stellen. Dit zorgt er namelijk voor dat zij niet alleen moeten concentreren op hun directe uitstoot, maar ook op het verminderen van hun uitstoot in de gehele waardeketen. Dit creëert een domino-effect waarbij steeds meer partijen in de keten reductiedoelen vaststellen. Deze dynamiek is noodzakelijk om onze doelstellingen van het akkoord van Parijs te bereiken.

Science based targets, nu!

Het Parijs-akkoord uit 2015 heeft veel in beweging gezet. Het aantal bedrijven dat reductiedoelen in lijn met de wetenschap stelt maakt een exponentiële groei door. Maar we zijn er nog niet. De meerderheid van de Nederlandse bedrijven is niet klaar voor de gevolgen van klimaatverandering en stuurt niet actief genoeg op de ambitie van het Parijsakkoord. 

Uit de Klimaatbarometer blijkt dat hoewel 34% van de bedrijven informatie heeft verstrekt over het gebruik van klimaatgerelateerde scenarioanalyses, tot 85% van de geanalyseerde bedrijven de werkelijke of potentiële gevolgen van klimaatverandering voor hun bedrijf niet heeft gekwantificeerd. Deze resultaten schieten ernstig tekort ten opzichte van de doelstellingen van de TCFD-aanbevelingen, aangezien bedrijven duidelijk nog niet volledig ingaan op de systeemrisico's die klimaatverandering met zich meebrengt, precies het doel waarvoor de TCFD oorspronkelijk is opgezet.

Hoe doen andere bedrijven het?

Paradoxaal genoeg zijn juist de bedrijven waarvan we vinden dat ze veel meer zouden moeten doen tegen klimaatverandering, het meest transparant in hun rapportage over klimaatimpact. De olie- en gassector rapporteert al een fiks aantal jaar over hun klimaatbeleid, omdat de uitstoot van broeikasgassen tot de kern van hun bedrijfsvoering behoort. Als het alleen gaat om transparantie in rapportage vervullen olie- en gasbedrijven een voorbeeldfunctie. Dat neemt natuurlijk niet weg dat ook in deze sector ruimte is voor verbetering, zeker als het gaat om de geloofwaardigheid van hun plannen voor de energietransitie.

Voor bedrijven die nog weinig ervaring hebben met het formuleren van concrete klimaatdoelstellingen, kan het heel leerzaam zijn te kijken naar bijvoorbeeld Signify (de lampenfabrikant afkomstig van het Philipsconcern, red.). Dat bedrijf stelde al heel vroeg science based targets, en kan gezien worden als een bedrijf dat zijn businessmodel aanpaste om duurzame doelstellingen te halen en zijn broeikasgasemissies te verminderen.

Hoe ziet de opgave eruit?

Om substantiële actie op het gebied van klimaatverandering te stimuleren, moet de klimaatrapportage van bedrijven in alle opzichten sterker worden. Elke actie is belangrijk en er kan vooruitgang worden geboekt door klein te beginnen en op te schalen voor een betekenisvolle impact. Op het hoogste abstractieniveau ziet de opgave voor alle bedrijven er vrijwel hetzelfde uit. Eerst moet een bedrijf begrijpen hoe zijn voetafdruk eruit ziet: waar worden emissies uitgestoten? Daarna moeten er wetenschappelijk onderbouwde doelen worden geformuleerd die vervolgens naar concrete initiatieven worden vertaald.

Om de emissies van een bedrijf in kaart te brengen, maakt EY gebruik van methodieken afkomstig uit de wetenschap. Wij stellen de huidige voetafdruk van een bedrijf vast en kijken welke doelen zij moeten stellen om de broeikasgasemissies van hun gehele keten in overeenstemming te brengen met een scenario waarin de temperatuurstijging beperkt blijft tot 1,5 graad.

Ook kijken we naar de impact van klimaatverandering op een bedrijf en zijn toeleveranciers. We maken gebruik van klimaatscenario’s om fysieke risico’s en mogelijkheden voor de bedrijfsvoering en transitierisico’s vast te stellen. We schetsen niet alleen wat er gebeurt bij een – helaas reëel – scenario van twee of drie graden opwarming, maar ook bij scenario’s van onder de twee graden of boven de vier graden. We proberen te bepalen waar de kwetsbaarheden zitten, wat de brandhaarden zijn. Dit kunnen overstromingen zijn op plekken waar fabrieken staan, of de effecten van temperatuurstijgingen - denk aan de gevolgen van kortere winters voor energiebedrijven of grotere periodes van droogte voor boeren.

Het is cruciaal dat ondernemingen zo snel mogelijk zicht krijgen op de impact van klimaatverandering in alle aspecten van hun bedrijfsvoering. Als we in 2030 50 procent minder broeikasgassen willen uitstoten, is het van belang dat bedrijven nú doelen gaan formuleren. Anders komen ze niet op tijd aan de uitvoering toe. Het stellen van science based targets moet zo snel mogelijk gemeengoed worden in het bedrijfsleven want met haar bedrijven aan boord, heeft Nederland de potentie om een significante impact op de wereldwijde CO₂-uitstoot te maken.