4 minuten leestijd 1 mei 2023

Hoe de inzet van bankdata bijdraagt aan een efficiënte en inzichtrijke controle

Door Angelique Koopman

EY Nederland Partner Assurance

Nieuwsgierig. Creatief. Doener. Energiek. Leidt de Audit Innovatie, Data & Technology teams binnen EY Assurance.

4 minuten leestijd 1 mei 2023

Data-analyse heeft direct invloed op de wijze waarop wij als accountant het gesprek voeren met onze klanten. We stellen concretere vragen, delen andere inzichten en onze werkzaamheden hebben meer waarde en impact.

In het kort:

  • Data-analyse met behulp van bankdata maakt aanbevelingen voor verbetering van de interne beheersingsorganisatie concreet en klantspecifiek.
  • Het geeft inzichten die de meeste klanten niet standaard uit hun eigen analyses of Business Intelligence halen.

Bij steeds meer klanten gebruiken wij bij de datagedreven controle naast grootboekdata ook bankdata. Die bestaat uit banktransacties, zoals verwerkt door de bank, verrijkt met de details van de batchbetalingen. Dit is dus de informatie die organisaties gebruiken om banktransacties in het grootboek te verwerken. De inzet van deze bankdata is relevant omdat het ons meer zekerheid geeft dat verantwoorde bankboekingen in het grootboek ook daadwerkelijk banktransacties betreffen. Het grote voordeel voor onze klanten is dat naast extra inzichten in het betalingsproces, het aantal op te leveren bankafschriften tot het minimum beperkt wordt.

De analyse van bankdata in de risicoanalysefase van de controle vergroot het begrip van het inkomende en uitgaande geldverkeer. Waar komt het geld vandaan en waar gaat het naartoe? Voorheen werkten we met steekproeven op bankafschriften. Nu kijken wij naar de totale populatie van banktransacties. Dit alles draagt bij aan een gerichte controleaanpak op bankgerelateerde transacties. Bovendien bespaart het onze klanten werk omdat er tijdens de controle nog nauwelijks bankafschriften hoeven worden opgeleverd.

Data-analyse vindt menselijke fout

De datagedreven aanpak met behulp van de banktransacties biedt de klant daarnaast specifieke inzichten en aanbevelingen. Een welkome aanvulling op de aanbevelingen die wij uit de andere data-analyses op bijvoorbeeld het grootboek halen. Deze inzichten en aanbevelingen hoeven niet direct de interne beheersingsorganisatie te raken, maar doen dat indirect soms wel. Een recent voorbeeld hiervan is een dubbele betaling die we bij een klant constateerden. Een inkoopfactuur bleek per ongeluk tweemaal ingeboekt te zijn.

Het is belangrijk te achterhalen hoe het kan dat dezelfde factuur twee keer wordt ingeboekt en ook twee keer wordt betaald. Te meer omdat het controleteam bij deze klant geen significante tekortkomingen had geconstateerd vanuit de procesgerichte werkzaamheden. In dit geval bleek het om een menselijke fout te gaan, maar het had ook een frauduleuze handeling kunnen zijn. Dit is een goed voorbeeld van hoe de inzet van data-analyse leidt tot concretere vragen over transacties en tot nieuwe inzichten voor onze klanten. Dit inzicht hadden wij zonder de toepassing van data-analyse niet gehad.

Een ander praktisch voorbeeld is hoe we met behulp van analyse van de bankdata een klant inzicht gaven in het gebruik van pinpassen door medewerkers - hoe vaak en wanneer is de pinpas gebruikt en voor welke uitgave. Met behulp van het inzicht in de pintransacties konden we inzichtelijk maken of de pinpassen in overeenstemming met het protocol van de klant waren gebruikt door de medewerkers. Met die inzichten kon de klant de interne beheersing rondom het gebruik van pinpassen verbeteren.

Relevante inzichten bij een overname of beursgang

Omdat de bankdata rechtstreeks van de bank of uit de bankapplicaties wordt verkregen, is dit ook een waardevolle bron om mutaties in de financiële administratie te onderzoeken. Op deze manier kunnen we namelijk met data-analyse vaststellen welke verantwoorde opbrengsten en kosten in de financiële administratie zichtbaar zijn als daadwerkelijke ontvangsten of uitgaven in de bankdata. Deze inzichten kunnen naast de controle ook relevant zijn bij een onderzoek ten behoeve van een overname of een beursgang.

Vragen bij herkomst betalingen

Een controleteam heeft een aantal standaard analyses tot zijn beschikking, maar kan zelf - al dan niet in samenspraak met de klant - een specifieke data-analyse opzetten. Bij een internationaal opererende klant was sprake van een verhoogd risico op corruptie. Het controleteam zette hier een specifieke data-analyse op, waarbij ze de matching tussen de landen waaraan werd geleverd en de landen waar de betalingen vandaan kwamen analyseerden. Bij deze klant was sprake van een structurele mismatch tussen vestigingsplaats van enkele afnemers en landen van waaruit de betalingen kwamen, wat tot dan toe niet als zodanig was gesignaleerd.

De klant vond het vooral belangrijk dat de leveringen betaald werden, maar het controleteam zette op basis van de nieuwe inzichten vraagtekens bij de herkomst van een aantal substantiële betalingen. Nadat wij het management van de klant gewezen hebben op potentiële non-compliance, heeft de klant bij enkele grote partijen een onderzoek ingesteld naar de herkomst van de gelden. Zo helpen onze inzichten de klant haar risicomanagement te verbeteren en dragen ze bij aan de integriteit van de internationale handel in algemene zin.

Dit artikel kwam tot stand met medewerking van Matthijs Gerrietsen, senior manager bij EY Assurance die zich toelegt op het ontwikkelen en implementeren van de datagedreven controle.
 

Samenvatting

Datagedreven controleren beperkt zich niet tot grootboekdata. Data-analyse met behulp van banktransacties in digitale vorm biedt veel kansen om efficiënter te controleren en om betekenisvolle inzichten te verkrijgen, zowel voor accountants als voor hun klanten. Dat leidt tot betere gesprekken en geeft de accountantscontrole meer waarde.

Over dit artikel

Door Angelique Koopman

EY Nederland Partner Assurance

Nieuwsgierig. Creatief. Doener. Energiek. Leidt de Audit Innovatie, Data & Technology teams binnen EY Assurance.