W skrócie o taksonomii
Do jednego z pierwszych kroków, w ramach skomplikowanej procedury, jaką jest raportowanie Komisja Europejska stworzyła Taksonomię UE, czyli listę typów działalności gospodarczej, które można uznać za zrównoważone środowiskowo, aby pomóc w wyborze kierunku inwestycji.
Europa ma ambitny cel stania się pierwszym na świecie kontynentem neutralnym pod względem emisji dwutlenku węgla. Aby zrealizować tę wizję i skierować inwestycje na zrównoważone projekty i działania, w marcu 2018 roku Komisja Europejska przedłożyła Plan Działania na rzecz zrównoważonego finansowania.
W ramach planu działania rozporządzenie UE 2020/852 (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie taksonomii” lub „Taksonomią UE”) zostało opublikowane w dniu 22 czerwca 2020 r. i weszło w życie w dniu 12 lipca 2020 r.
Rozporządzenie UE wprowadza szczegółowy system klasyfikacji definiujący zrównoważoną działalność gospodarczą. Jego celem jest zapewnienie pewności inwestorom, zapobieganie praktykom greenwashingowym, promowanie praktyk przyjaznych dla klimatu, łagodzenie fragmentacji rynku i ułatwianie zrównoważonych inwestycji w celu wspierania założeń Europejskiego Zielonego Ładu.
Wymaga ona od przedsiębiorstw niefinansowych ujawnienia proporcji ich działalności, która kwalifikuje się do taksonomii i jest zgodna z taksonomią pod względem:
- Obrotu,
- Nakładów inwestycyjnych (CapEx),
- Wydatków operacyjnych (OpEx).
Przedsiębiorstwa te muszą również opisać, w jaki sposób obliczyły poszczególne KPI, a także przedstawić wyjaśnienie liczb i wszelkich zmian w tych liczbach.
Działania kwalifikujące się do Taksonomii niekoniecznie są zrównoważone środowiskowo, ale mogą potencjalnie przyczynić się do realizacji jednego z sześciu celów środowiskowych określonych w art. 9 Taksonomii:
- Łagodzenie zmian klimatu,
- Adaptacja do zmian klimatu,
- Zrównoważone wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
- Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Działania zgodne z Taksonomią muszą również spełniać następujące dodatkowe kryteria:
- Zgodność z zasadami ustanowionymi dla każdego z celów środowiskowych Taksonomii UE.
- Brak znaczącego negatywnego wpływu na którykolwiek z pozostałych celów środowiskowych Taksonomii UE (tzw. Do No Significant Harm – DNSH).
- Postępowanie w zgodzie z minimalnymi gwarancjami, zapewniając zgodność z Wytycznymi Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka. Działalność powinna być również zgodna z zasadami i prawami określonymi w ośmiu podstawowych konwencjach określonych w Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczącej Podstawowych Zasad i Praw w Pracy oraz Międzynarodowej Karcie Praw Człowieka
Komisja Europejska przyjęła podejście etapowe, aby dać firmom więcej czasu na spełnienie wymogów dotyczących ujawniania informacji. Poniższa tabela przedstawia etapy wdrażania Taksonomii:
| Cele środowiskowe/działalności |
Raportowanie Kwalifikowalności |
Raportowanie Zgodności |
| CCM i CCA dotychczasowe działalności |
2021 | 2022 |
| CCM i CCA nowe działalności |
2023 | 2024 |
| WTR , CE, PPC, BIO | 2023 | 2024 |
Wraz z ewolucją Taksonomii UE w zakresie zrównoważonej działalności, nadal stanowi ona poważne wyzwanie dla firm starających się wdrożyć rozporządzenie, a EY Barometr ujawnień taksonomicznych 2024 (oraz szerzej, w europejskiej skali - EY EU Taxonomy Barometer) pokazuje, że potrzebne są dodatkowe wytyczne, aby wspierać spójne podejście we wszystkich sektorach.
O badaniu
Barometr Ujawnień Taksonomicznych obejmuje analizę i przegląd statystyk w zakresie raportowanych wskaźników i działalności przez 140 spółek notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, które spełniały wymogi do raportowania zgodnie z dyrektywą NFRD. W trzecim roku raportowania taksonomii spółki pokazywały, po raz pierwszy, swoją kwalifikowalność we wszystkich 6 celach środowiskowych oraz po raz drugi miały obowiązek przedstawić wyniki pod kątem zgodności z Taksonomią Środowiskową w dwóch pierwszych celach.
Wyniki tego badania opierają się na informacjach zebranych poprzez analizę ujawnień taksonomicznych opublikowanych przez spółki objęte próbą w raportach rocznych lub raportach niefinansowych od stycznia do końca maja 2024 r. Zespół EY analizował nie tylko samo występowanie ujawnienia taksonomicznego, ale również jego zgodność z wymogami Taksonomii, ujawnienia dobrowolne oraz informacje kontekstowe.
Sektory analizowane w ramach EY Barometr ujawnień taksonomicznych to sektory zgodne z oznaczeniami GPW: Budownictwo, Chemia i surowce, Dobra konsumpcyjne, Finanse, Handel i usługi, Ochrona zdrowia, Paliwa i energia, Produkcja przemysłowa i budowlano-montażowa, Technologie.
Raport objął swoim zakresem ujawnienia przedsiębiorstw niefinansowych.
Kluczowe wnioski z badania
Spośród 140 spółek objętych badaniem, 119, czyli 85%, sporządziło ujawnienia zgodnie z Taksonomią środowiskową za rok 2023, tj. ujawniło wskaźnik (KPI) kwalifikowalności Taksonomii dla obrotów, CapEx lub OpEx w swoim raporcie rocznym lub oddzielnym raporcie środowiskowym. Spośród nich większość - 80% ujawniło co najmniej jeden z trzech KPI (obrót, CapEx i OpEx), a 77% ujawniło wszystkie trzy KPI.
Spółki uwzględnione w badaniu ujawniły średnie udziały kwalifikujących się obrotów, CapEx i OpEx na poziomie odpowiednio 26%, 36% i 29%. Są to nieznacznie wyższe poziomy wskaźników niż te wykazane za rok poprzedni, które wynosiły odpowiednio: obrót 22%, CapEx 36% oraz OpEx 28%. Wyższa kwalifikowalność wynikała głównie z pojawienia się nowych celów, a w tym i nowych działalności, mogących być uznane za kwalifikowalne, co miało szczególne znaczenie dla branż wcześniej nie ujętych w taksonomii.
Analiza na poziomie europejskim ujawnień taksonomicznych za rok 2023 jest w obecnie w trakcie, natomiast porównując średnie wyniki ujawnień za rok 2022 nie zidentyfikowaliśmy znaczących różnić w wartościach zaraportowanych przez polskie spółki w stosunku do tych notowanych na pozostałych rynkach europejskich. Również sam trend pozostał niezmienny – CapEx osiąga najwyższe poziomy zarówno w zgodności jak i w kwalifikowalności, natomiast najtrudniej jest spółkom powiązać wskaźnik obrotu z działalnościami kwalifikującymi. Wpływ na to głównie fakt, że nie każda działalność ujęta jest w ramach taksonomii.
Podczas prac specjaliści EY analizowali również zaraportowane dane w kontekście określonej branży. Branżami z najwyższym poziomem kwalifikowalności (pod kątem obrotu) były:
- Budownictwo (53%),
- Finanse (48%) oraz,
- Produkcja przemysłowa i budowlano – montażowa (40%).
Natomiast branże ze zidentyfikowanymi najwyższymi poziomami zgodności wykazywanymi w ramach obrotu to: produkcja przemysłowa i budowlano – montażowa (31%), technologie (28%) oraz paliwa i energia (24%).
Z kolei najniższe wskaźniki kwalifikowalności dla obrotu są w branżach: dobra konsumpcyjne, chemia i surowce oraz handel i usługi, a dla zgodności w branżach: ochrona zdrowia, dobra konsumpcyjne, chemia i surowce oraz handel i usługi.
Biorąc pod uwagę kwalifikowalność wykazaną w ramach KPI CapEx branże o najwyższym, średnim poziomie kwalifikowalności to:
- Paliwa i energia (58%),
- Budownictwo (48%) oraz,
- Finanse (37%).
Najwyższe poziomy zgodności w ramach CapEx wykazały branże: paliwa i energia (40%), finanse (30%) oraz produkcja przemysłowa i budowlano – montażowa (29%).
Pod kątem CapEx, najmniej kwalifikujących nakładów inwestycyjnych wykazały branże takie jak: dobra konsumpcyjne, technologie oraz chemia i surowce (choć należy tu wskazać, że te poziomy kwalifikowalności i tak oscylują w ramach 30% wszystkich nakładów). Z kolei pod kątem zgodności najmniejsze poziomy wykazały branże: dobra konsumpcyjne, chemia i surowce oraz ochrona zdrowia.
Najniższe wyniki dla wyżej wymienionych branż były oczekiwane, ponieważ są to branże, w przypadku których ich główna działalność nie jest objęta listą działalności taksonomicznych, stąd cała kwalifikowalność i zgodność którą mogą wykazać pochodzi z działalności dodatkowych takich jak budowa nowych budynków (grupa 7) czy przesył energii elektrycznej (grupa 4).
Szczegółowe informacje na temat wyników dla wszystkich sektorów objętych badaniem znajdą się w pełnej wersji raportu.
Spośród 119 spółek, które sporządziły swoje ujawnienia taksonomiczne do końca maja 2024 roku, tylko 73 (61%) umieściły w swoim ujawnieniu obowiązkowe ujawnienie związane z raportowaniem działalności związanych z energią jądrową i gazem ziemnym. Nawet, jeśli spółka nie prowadzi działalności z tym związanej, należy w ujawnieniu umieścić wzór 1.
Podsumowanie
Ujawnienia zgodnie z Taksonomią Środowiskową dalej wymagają od spółek znacznego nakładu pracy, jak i również zbierania danych z różnych miejsc z organizacji, co często stanowi znaczące wyzwanie. Proces powinien być dobrze udokumentowany, mając na względzie m.in. zewnętrzną atestację.
Ujawnienia taksonomiczne stają się również coraz istotniejsze z perspektywy rynkowej – dla inwestorów, banków i innych interesariuszy. Banki nie tylko pozyskują dane taksonomiczne swoich klientów do sporządzenia wymaganych ujawnień (tzw. Green Asset Ratio), ale pojawia się coraz więcej produktów związanych z zielonymi inwestycjami. Taksonomia będzie coraz mocniej powiązana z kosztami pozyskania kapitału zewnętrznego.
Spółki coraz częściej ujmują wymogi Taksonomii już podczas planowania zamierzeń inwestycyjnych i już na etapie tworzenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia ujmują techniczne kryteria kwalifikacji (TKK) z Taksonomii.
W kolejnych latach Taksonomia będzie istotna zarówno z perspektywy biznesowej jak również będzie jednym z istotnych procesów raportowania w przedsiębiorstwach. Wnioski wyciągnięte z drugiego roku sprawozdawczego - Pobierz Barometr Taksonomii UE EY 2023 (pdf).
Jak EY może pomóc
Usługi doradztwa w zakresie Taksonomii UE
Komisja Europejska realizując europejską strategię rozwoju (tzw. Europejski Zielony Ład) wdrożyła pakiet regulacji wspierających finansowanie zrównoważonych działań w całej Unii Europejskiej. Są to m. in. projekt nowej dyrektywy dotyczącej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD), a także Taksonomia (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje).
Czytaj więcejLider
EY Polska, Consulting, Partner, Lider Działu Energetyki w Polsce oraz regionie CESA
EY Polska, Audyt, Partner
Doradztwo i audyt w zakresie sprawozdawczości niefinansowej (raportowanie niefinansowe i raporty ESG)
Świadczymy kompleksowe usługi w zakresie wsparcia w opracowaniu strategii zrównoważonego rozwoju i przygotowywaniu raportów niefinansowych. Pomagamy organizacjom zrozumieć obecne standardy i dyrektywy w obszarze ESG oraz metodologię wdrożenia nowych wytycznych.
Czytaj więcejAudyt finansowy - badanie sprawozdań finansowych
Audyt jest filarem naszej pracy z klientem i stanowi największą ofertę spośród usług EY. Naszym celem jest zapewnienie Państwu innowacyjnego audytu wysokiej jakości, który buduje zaufanie i poczucie pewności, a także wyjątkowej obsługi za pośrednictwem multidyscyplinarnych zespołów na całym świecie.
Czytaj więcejRachunkowość i sprawozdawczość finansowa
Czy sprawozdawczość finansowa to sztuka dla sztuki? Nie w dzisiejszym świecie. Rola sprawozdawczości finansowej w podejmowaniu decyzji biznesowych jeszcze nigdy nie była tak ważna, jak obecnie. Niestabilność rynku finansowego oraz zmiany w środowisku związanym z zapewnieniem zgodności stawiają przed kadrą zarządzającą coraz większe wyzwania. Efektywny zespół finansowo-księgowy, sprawna sprawozdawczość oraz szybki dostęp do aktualnych i rzetelnych danych finansowych są jednymi z kluczowych czynników sukcesu w biznesie.
Czytaj więcej
