3 minuten 23 okt. 2023

Waarom evidence-based besluitvorming essentieel is bij fusiebeslissingen

Door Simon Neyt

EY België Consulting Executive Director

Passie voor de publieke sector. Leider in transformatie. Fiere vader, hondenbaas en fanatiek sporter.

3 minuten 23 okt. 2023

Een gedegen bestuurkrachtanalyse, ondersteund door evidence-based besluitvorming, helpt lokale besturen bij het nemen van fusiebeslissingen.

In het kort:

  • Evidence-based beslissingen steunen op informatie uit vier bronnen: wetenschappelijke literatuur, organisatiedata, professionele ervaring en inzichten van stakeholders.
  • EY integreert deze elementen in een bestuurskrachtanalyse om de haalbaarheid en wenselijkheid van een fusie te beoordelen.
  • Deze aanpak resulteert in weloverwogen en goed onderbouwde beslissingen.

Wanneer lokale besturen een mogelijke fusie overwegen, is een grondige studie en reflectie essentieel. Dergelijke beslissingen profiteren sterk van een weloverwogen en evidence-based aanpak.

Volgens Barends, Rousseau en Briner (2014) – de toortsdragers van evidence-based management – beginnen evidence-based beslissingen met het raadplegen van verschillende informatiebronnen. Ze worden niet uitsluitend gebaseerd op persoonlijke oordelen of voorkeuren. Volgens de principes van evidence-based practice moet er rekening gehouden worden met vier beschikbare informatiebronnen:

  • De wetenschappelijke literatuur en empirische studies;
  • Interne gegevens & feiten vanuit de organisatie;
  • Professionele praktijkervaring en het oordeel van experten;
  • Inzichten en  perspectieven van belanghebbenden.

Concreet betekent dit dat beslissingen worden genomen op basis van zorgvuldig en weloverwogen gebruik van het beste beschikbare bewijs uit diverse bronnen. Dit omvat het systematisch zoeken, vergarenen en beoordelen van bewijs, de toepassing ervan in het besluitvormingsproces, en de evaluatie van het resultaat van de genomen beslissing (Barends, et al., 2014).
 

Haalbaarheid en wenselijkheid van fusiebeslissingen

In het geval van lokale besturen die een mogelijke fusie overwegen, passen we deze vier elementen toe. We onderzoeken of een fusie de bestuurskracht van lokale besturen vergroot en beoordelen de haalbaarheid en wenselijkheid ervan. We betrekken zowel burgers als medewerkers op een participatieve manier om te bepalen of een fusie voor hen haalbaar en wenselijk is.

In wat volgt lichten we de werkwijze toe waarmee we lokale (fusie)gemeenten ondersteunen bij het maken van een goed onderbouwde keuze. We benadrukken hoe deze vier bronnen onze aanpak en besluitvorming informeren.
 

1. Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek

Onze cijfergedreven bestuurskrachtanalyse is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek vanuit het Instituut voor de Overheid (Van Orshoven, De Peuter, Bouckaert, Van Dooren, & Voets, 2015) en duidt de verhouding tussen endogene en exogene factoren van een lokaal bestuur en bepaalt het evenwicht tussen de middelen en de opdrachten van een lokaal bestuur. Dit onderzoek dient als basis voor onze indicatorenset en biedt een gedetailleerd inzicht, zowel kwantitatief als kwalitatief, in de bestuurskracht (of de capaciteit en uitdagingen) van de lokale besturen.

We analyseren indicatoren in verschillende domeinen om de impact op de bestuurskracht te begrijpen. We onderzoeken of een fusie de capaciteit versterkt ten opzichte van de complexiteit van de opdracht. Als de capaciteit sterker toeneemt dan de opdrachtcomplexiteit, verbetert de bestuurskracht.
 

2. Gegevens en data verzameld bij de organisatie

Het tweede aspect omvat informatie die afkomstig is van de organisatie zelf. Interne gegevens kunnen bestaan uit 'harde' feiten, zoals personeelsgegevens en financiële informatie. Deze gegevens worden omgezet in meetbare indicatoren en vervolgens geanalyseerd met behulp van de bestuurskrachtanalysetool.

Deze indicatoren worden in de loop der tijd met elkaar en met benchmarks vergeleken, zoals het Vlaamse of provinciale gemiddelde, de referentieregio of vergelijkbare besturen. Bovendien kan interne informatie ook 'zachte' elementen omvatten, zoals percepties van de organisatiecultuur of de uitdagingen bij het invullen van vacatures. Informatie vanuit de organisatie is van vitaal belang voor het identificeren van (oorzakelijke) verbanden, het signaleren van eventuele problemen en het vinden van mogelijke oplossingen.
 

3. Ervaring binnen voorgaande trajecten en het oordeel van experten

Een derde bron van bewijs is de professionele ervaring en het oordeel van experts, zoals managers, consultants en bedrijfsleiders. Hun ervaring en geloofwaardigheid worden beïnvloed door factoren zoals het aantal vergelijkbare projecten waaraan ze hebben deelgenomen, de feedback die ze hebben ontvangen en hun vermogen om de context te begrijpen.

Bij EY hebben we door onze betrokkenheid bij vergelijkbare projecten in de loop der tijd waardevolle professionele ervaring opgebouwd. Deze ervaring stelt ons in staat om causale verbanden te identificeren, de ernst van problemen te beoordelen, de betrouwbaarheid van organisatiegegevens te bevestigen en de haalbaarheid van voorgestelde oplossingen in specifieke contexten te beoordelen. We benadrukken ook kennisdeling binnen onze organisatie om deze expertise te versterken.

Daarnaast hebben we de ervaringen en beoordelingen van professionals binnen onze organisatie gebruikt als extra controle bij de analyse van verzamelde gegevens. Tijdens gesprekssessies interpreteren we samen met het managementteam indicatoren en beoordelen we het verhaal dat achter de cijfers schuilgaat.

4. De waarden en bezorgdheden van stakeholders

Stakeholderwaarden en -belangen weerspiegelen wat stakeholders belangrijk vinden, en dit beïnvloedt hun reactie op de mogelijke gevolgen van de beslissing. Dit bepaalt of de uitkomst als wenselijk wordt beschouwd (Barends, et al., 2014). Burgers, medewerkers en gemeenteraadsleden konden hun waarden en belangen delen tijdens gespreksavonden en online enquêtes. Hiermee benoemden ze randvoorwaarden, aandachtspunten, kansen en vragen vanuit hun perspectief. Beleidsmakers kunnen deze input meenemen bij hun evaluatie van de wenselijkheid van een fusie.
 

Een weloverwogen beslissing

Door bewijs uit verschillende bronnen te verzamelen en een kritische houding aan te nemen, vergroten we de kans op een evidence-based beslissing. Dit brede scala aan informatie, perspectieven en overwegingen leidt tot een weloverwogen, effectieve en acceptabele beslissing. Het verhoogt de kans op een gunstige uitkomst bij fusiebeslissingen.
 

  • Bronnen weergeven#Bronnen verbergen

    Barends, E., Rousseau, D., & Briner, R. (2014). Evidence-Based Practice: The Basic Principles. Amsterdam: Center for Evidence-Based Management.

    Bouckaert, G., De Peuter, B., Van Dooren, W. (2003). Meten en vergelijken van lokale bestuurlijke ontwikkeling: een monitoringsysteem voor het lokaal bestuur in Vlaanderen. Brugge: Die Keure

    Van Orshoven, P.-J., De Peuter, B., Bouckaert, G., Van Dooren, W., & Voets, J. (2015). Lokale bestuurskrachtmonitoring. Integraal benaderen en meten van lokale bestuurskracht in Vlaanderen. Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen - Slagkrachtige Overheid; Leuven.

EY België nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze maandelijkse nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze nieuwste inzichten.

Inschrijven

Samenvatting

Evidence-based besluitvorming is essentieel bij de overweging van fusies bij lokale besturen. De aanpak combineert wetenschappelijke literatuur, organisatiedata, professionele ervaring en inzichten van stakeholders. Een gedegen bestuurskrachtanalyse, ondersteund door deze elementen, helpt bij het beoordelen van de haalbaarheid en wenselijkheid van fusies. Een kritische houding en het stellen van de juiste vragen spelen hierbij een cruciale rol.

Over dit artikel

Door Simon Neyt

EY België Consulting Executive Director

Passie voor de publieke sector. Leider in transformatie. Fiere vader, hondenbaas en fanatiek sporter.